ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΝΤΑΛΛΑΓΩΝ

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ LETS (Local Exchange Trading Systems) ή ΤΟΠΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ & ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ;

Είναι μια μορφή συναλλαγής, που ÏŒμως δεν τοκίζεται, δεν παράγει κέρδος, αλλά βοηθάει τις τοπικές κοινωνίες να αναπνεύσουν, να ζήσουν και να αναπτυχθούν μέσα σε δύσκολες οικονομικά εποχές. Είναι με λίγα λÏŒγια ένας τρÏŒπος να ζεις και να εργάζεσαι χωρίς χρήματα.

Μια ομάδα ανθρÏŽπων που θέλουν να ανεξαρτητοποιηθούν απÏŒ το χρήμα και τις τιμές της προσφοράς και της ζήτησης της αγοράς φτιάχνουν ένα ανεξάρτητο σύστημα ανταλλαγής υπηρεσιÏŽν. Σε αυτÏŒ ο καθένας δηλÏŽνει τι μπορεί να προσφέρει και τι έχει ανάγκη. Η ανταλλαγή αφορά αγαθά, υπηρεσίες ή γνÏŽσεις. ÎŒλοι προσφέρουν και ÏŒλοι έχουν κάποια στιγμή ανάγκη. Δεν αγοράζουν, ÏŒμως, ούτε πουλούν. Ανταλλάσσουν. Τα συστήματα αυτά ονομάζονται LETS (Local Exchange Trading Systems) ή Συστήματα ΤοπικÏŽν ΑνταλλαγÏŽν.

«Η ιδέα της ανταλλαγής υπηρεσιÏŽν δεν είναι κάτι νέο ή ξενÏŒφερτο στην Ελλάδα. Στις αγροτικές κοινωνίες είθισται οι συγκομιδές να γίνονται απÏŒ ÏŒλους. Καθένας βοηθούσε στις συγκομιδές και του υπÏŒλοιπου χωριού. Πήγαινε ÏŒλο το χωριÏŒ και μάζευε ελιές ή βοηθούσαν ÏŒλοι στη συγκομιδή δημητριακÏŽν. Μέχρι και τÏŽρα γίνεται αυτÏŒ».

Lets υπάρχουν σε πολλές χÏŽρες του κÏŒσμου. ΑπÏŒ την Αυστραλία μέχρι το ΕκουαδÏŒρ και απÏŒ τον Καναδά μέχρι την Ιαπωνία. Στην ΕυρÏŽπη το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ολλανδία αλλά και η Ουγγαρία έχουν δημιουργήσει LETS την τελευταία 20ετία. Η Ελλάδα έχει ένα τέτοιο σύστημα, την Τράπεζα ΧρÏŒνου Αττικής.

Το πάρε-δÏŽσε "LETS" είναι για ÏŒλους

«Η ανταλλαγή των υπηρεσιÏŽν είναι ισÏŒτιμη. Το νÏŒμισμα μπορεί π.χ. να είναι ο χρÏŒνος. Η μία ÏŽρα νομικÏŽν συμβουλÏŽν ισούται με μία ÏŽρα κηπουρικής. ÎŒλες οι υπηρεσίες "ξεπληρÏŽνονται". Η ανταλλαγή δεν γίνεται πάντα μέσα στην εβδομάδα, αλλά μέσα σε ένα εξάμηνο. Κάποια άτομα αποθηκεύουν χρÏŒνο για το μέλλον. Υπάρχει μία κεντρική μονάδα που χρεÏŽνει και πιστÏŽνει το λογαριασμÏŒ χρÏŒνου κάθε μέλους, ÏŒπως μια τράπεζα κρατάει λογαριασμÏŒ των αναλήψεων και καταθέσεων»

Η λογική ενÏŒς Τοπικού Συστήματος Ανταλλακτικού Εμπορίου είναι απλή: 

1. Για να συμμετέχει κανείς πρέπει να είναι μέλος, δηλαδή χρειάζεται να εγγραφεί στον κατάλογο των συναλλασσομένων, να δηλÏŽσει τί προÏŠÏŒντα και υπηρεσίες προσφέρει και τι χρειάζεται και να ανοίξει λογαριασμÏŒ στο Σύστημα. Τα μέλη έχουν πρÏŒσβαση στον κατάλογο με τα προσφερÏŒμενα προÏŠÏŒντα και υπηρεσίες και επιλέγουν απÏŒ εκεί με ποια μέλη θα συναλλαγούν.

2. Οι συναλλαγές γίνονται με τον τρÏŒπο που κάθε Σύστημα αποφασίζει με συλλογικές διαδικασίες. Συνήθως, οι διαμÏŒρφωση των τιμÏŽν είναι ελεύθερη μεταξύ των μελÏŽν και χρησιμοποιείται μια συμβολική μονάδα (τις περισσÏŒτερες φορές την ονομάζουν με κάποιο ÏŒνομα που να θυμίζει τον τÏŒπο ÏŒπου λειτουργεί το Σύστημα, ή το βασικÏŒ προÏŠÏŒν της περιοχής) για τη μέτρηση της αξίας της συναλλαγής, άλλοτε η συμβολική μονάδα είναι αντίστοιχη με το τοπικÏŒ νÏŒμισμα, υπάρχουν ÏŒμως και Συστήματα (Τράπεζες ΧρÏŒνου) ÏŒπου οι τιμές καθορίζονται συλλογικά ή ακÏŒμη χρησιμοποιούν ως μονάδα μέτρησης την εργατοÏŽρα, με το σκεπτικÏŒ ÏŒτι κάθε προÏŠÏŒν και υπηρεσία να αξίζει ÏŒσο χρÏŒνο χρειάστηκε για να παραχθεί. Δεν υπάρχει τÏŒκος επί της μονάδας μέτρησης αξίας, δηλαδή εάν κάποιος οφείλει στο Σύστημα δεν πληρÏŽνει τÏŒκο, και εάν κάποιος έχει απÏŒθεμα μονάδων, αυτÏŒ δεν αυξάνει με το πέρασμα του χρÏŒνου.

3. Μπορεί κανείς να αρχίσει να συναλλάσσεται χωρίς να έχει κάποιο απÏŒθεμα στο λογαριασμÏŒ του, σε ορισμένες ÏŒμως περιπτÏŽσεις οι διαχειριστές του Συστήματος παρέχουν σε κάθε νέος μέλος και κάποιες μονάδες, ÏŽστε να το ενθαρρύνουν στην διενέργεια των συναλλαγÏŽν. Οι συναλλαγές καταγράφονται πλέον ηλεκτρονικά, σε υπολογιστή του Συστήματος, ÏŒπου μπορούν τα μέλη με ένα τηλεφÏŽνημα να αναφέρουν τη συναλλαγή. Κάποια μάλιστα Συστήματα στη Μ. Βρετανία έχουν λογισμικÏŒ που επιτρέπει στα μέλη να καταγράφουν απευθείας τη συναλλαγή τους μέσω διαδικτύου χρησιμοποιÏŽντας κωδικούς. ΠαλαιÏŒτερα οι συναλλαγές καταγράφονταν χειρÏŒγραφα ή και με τη χρήση «επιταγÏŽν» που ανακοινÏŽνονταν στους Διαχειριστές, αλλά εν τέλει αυτÏŒ το σύστημα αποδείχθηκε δύσχρηστο. 

4. Τα προÏŠÏŒντα που ανταλλάσσονται μέσω των ΤοπικÏŽν Συστημάτων Ανταλλακτικού Εμπορίου ποικίλλουν, ανάλογα με την περιοχή ÏŒπου λειτουργεί το σύστημα και τα μέλη που συμμετέχουν. Βιολογικά προÏŠÏŒντα απÏŒ τις αυλές των σπιτιÏŽν, μαθήματα ξένων γλωσσÏŽν ή μουσικής, συνεργεία αυτοκινήτων ή επιδιορθÏŽσεις ηλεκτρικÏŽν συσκευÏŽν, μεταποιήσεις ρούχων, ιατρικές ή οδοντιατρικές υπηρεσίες, οικιακές εργασίες, φροντίδα παιδιÏŽν αλλά και ερμηνεία αστρολογικού χάρτη ή μαθήματα γιÏŒγκα, είναι κάποιες απÏŒ τις προσφορές που μπορεί να συναντήσει κανείς σε καταλÏŒγους προσφοράς των Συστημάτων αυτÏŽν. 

5. Στις περισσÏŒτερες περιπτÏŽσεις, τα άτομα που απασχολούνται με τη διαχείριση του Συστήματος αμείβονται επίσης με μονάδες του Συστήματος. Τα έξοδα διαχείρισης του Συστήματος που πληρÏŽνονται σε άτομα που δεν συμμετέχουν στο σύστημα, για παράδειγμα, σε προμηθευτές αναλωσίμων ή ηλεκτρονικού υπολογιστή (εφ’ ÏŒσον αυτÏŒς δεν μπορεί να ενοικιαστεί απÏŒ άτομο του Συστήματος που δέχεται να πληρωθεί με «μονάδες») ή οι τηλεφωνικοί λογαριασμοί, καλύπτονται απÏŒ τις ετήσιες εισφορές των μελÏŽν